Kadınların girişimcilik ekosistemini nasıl dönüştürdüğünün tartışıldığı 8 Mart’ta Arya Women Investment Platform ile Harvard Business Review Türkiye’nin gerçekleştirdiği Yatırım Açığını Kapatmak: Kadın Girişimciliği etkinliğinden aldığım notları paylaşmak istiyorum. Bu yazımda kadının girişimdeki ve yatırımdaki payını, yerini, çabasını anlatacağım.
Yapılan araştırmalar ile dünyada kadının girişimdeki rolünü yüzdelik olarak
açıklamışlar. Gönlünüzden ne geçiyor tahmin edebiliyoruz, umudumuz %50 ye yakın olsa ne güzel olur diyor. Fakat Harvard Business Review’in bize sunduğu araştırmalarda görüyoruz ki maalesef bu oranımız oldukça düşük: %16.2.
Ne kadar düşük bir oran dediğinizi duyar gibiyim fakat emin olabilirsiniz biz bu oranı büyütmek için canla başla çalışıyoruz. Hatta geçtiğimiz 2020 yılına baktığımızda Melek Yatırımcıların da etkisiyle kadın girişimcilerin çoğaldığını görüyoruz.
Kadın girişimcilerin yarısından fazlasının rol modeli yok.
İstediğimiz kadar hızlı koşamasak da kadınlarımızı bu dünyanın içine dahil etmek için canla başla çalışan insanlar olduğunu biliyoruz. Kadınların girişim dünyasında karşılaştığı sorunların ardı arkası kesilmiyor. İşin en başında, daha bu dünyaya adım bile atmadan kadınların hızını kesen bazı problemler var. Örneğin, rol model eksikliği. Kadınlarımızın, özellikle hala erkeklerin egemen olduğu girişim dünyasında, girişim fikri olsa bile kendisine örnek alabileceği ve ona bakarak güç alabileceği çok fazla hemcinsleri yok. Açılış konuşması sırasında HBR Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Serdar Turan, araştırmalar neticesinde rol modeli olmayan kadın girişimci yüzdesinin %53 olarak tespit edildiğini aktardı.
Üst düzey yönetiminde bulunan kadın çalışan oranının %30 olması durumunda bile o şirketteki kültürel yapıyı ve o şirketin bakış açısını kadın çalışanlar değiştirebiliyor.
Biraz da etkinliğin ilk konuğundan paylaşımlarla devam edersek Mc Kinsey & Company’ den Bengi Korkmaz bizlerle, araştırmaların şirketlerin üst düzey yönetiminde bulunan kadın çalışan oranının %30 olması durumunun bile o şirketteki kültürel yapıyı ve o şirketin bakış açısını kadın çalışanların değiştirebildiğini paylaştı. Yani kadınlar hem kazanıyor hem de kazandırıyor. Peki kim ne kadar katkıda bulunuyor, ülkemizdeki girişimci kadınlar için kimler neler yapıyor, biraz da ondan bahsedelim istiyoruz.
Bu aşamada sözlerimize Arya Women Investment Platform’un kurucusu Ahu Serter’in şu cümlesini alıntılayarak başlamak istiyoruz; “Ben Arya’yı bunun için kurdum’’. Bu sözün karşılığını size kısaca şöyle açıklayabiliriz. Arya Women Investment Platform bizim tabirimizle kocaman bir çember. Girişimciden yatırımcıya kadını her alanda destekleyip kalkındırmayı amaçlayan, o çembere bir kere dahil olduğunuzda ve elinizden tutan onlarca insanı gördüğünüzde, bu benim hayatımda yaptığım en iyi şeydi diyebileceğiniz bir yer. Biraz daha açalım tam da konumuz buraya gelmişken. Neden çember dedik çünkü dahil olan herkes birbirinin elinden tutup oluşturuyor aslında o çemberi. Bir girişimci kadın orada
ihtiyacı olan her şeyi bulabiliyor. Girişiminin yatırımcısını, mentorunu, iş arkadaşlarını, rol modelini kısacası ona faydası olacak her program ve insan Arya Women’da mevcut. Bu platform kadınların daha çok bir araya gelmesi ve ‘kadın network’ ağının kurulması için çalışıyor. Bu ekosistemin oluşturulması oldukça önemli. Kadına ve kadının toplumdaki yerine baktığımız zaman böyle bir oluşumun büyümesi sadece ekonomik katkı sağlamıyor.
Kadın Girişimciler Sosyal Fayda Odaklı Girişimlere Daha Çok Odaklanıyor
Kadınlar sadece kendilerini düşünmüyor. Sosyal fayda sağlayan projelerde de erkeklerin çok önünde bir tablo çıkıyor karşımıza. İşte bu sebeplerle birlikte hem sosyal hem de kültürel bir altyapı oluşturuyor. Çünkü toplumlardaki olağan kültür yapısı kadını oldukça etkiliyor. Erkek yatırımcıların erkek girişimcilere daha çok yatırımda bulunmasının başlıca sebeplerinden biri de toplumdaki kadının yeri. Kadının yeri konusunda ufak bir parantez açarken bir başka konuk olan sevgili Kaidi Ruusalepp’in sözlerinden esinlenip söyleyebiliriz ki kültürün kadına verdiği önem ve koyduğu yer ile kadına bir değer biçiliyor. Bu gibi oluşumları yıkmanın ve aslında bilerek veya bilmeyerek yapılan yanlılık dediğimiz kavramın ortadan kaldırılması da yine kadının kadına olan desteği, yani kadın dostluğu ile mümkün
oluyor.
Teknoloji ve Kadın Girişimciliği
Bir başka değinmek istediğimiz konu ise kadın ve teknoloji. Teknoloji ve kadın girişimciliği dediğimizde elbette aklımıza bir isim geliyor: Hande Çilingir. Kendisi teknoloji girişimciliği konusunda rol modelimiz. Teknoloji dünyasında kadının avantajı yüksek ve aslında dengeleri temelden sarsan kadınlarımız sayesinde diğer tüm ilgili kadınlarımızın da yolu açılıyor.
Sadece girişimcilerin değil kadın yatırımcılarında bu alanda ilgi ve destekleri tam. Neden olmasın diye yatırımcı olmaya karar verip bu işe başlayan ve kadının kendine güveninin sonucunu bize en iyi gösteren ve örnek aldığımız yatırımcılardan birisi, Dilek Dayınlarlı. Hızına ve azmine hayran bırakan bir diğer yatırımcı Nilüfer Günhan, bir girişimde aradığının tamamını Nehir Boyacıoğlu’nun girişimi Vahaa’da keşfediyor. Teknolojinin tarımla olan müthiş dansını Vahaa’da görüyoruz. Aslında burada Arya’nın bir başarısına parantez açmak şart. Çünkü o kadar başarılılar ki erkek yatırımcıları da kendilerine çekiyorlar. Kimden mi bahsediyoruz? Elbette Emin Ataç, Arya WIP ile birlikte tabuları yıkmaya devam ediyor. Peki ama kadın ve teknoloji neden avantajlı diye tekrar soracak olursak kendimize, bir de şöyle bir perspektiften bakalım.
İş fırsatları, girişim için oldukça uygun. Yatırımcılar da artık kendi tutkunu oldukları oyunlara, teknolojik aletlere yani buluşlara, teknolojinin tarımla ve eğitimle harmanlanmasına yatırım yapmaya daha meyilli.
Dünya’nın neresinde olursa olsun görüyoruz ki bir kadın girişimci olacaksa diğer kadınlarla aynı sorunlara göğüs geriyor. Fakat bu dönemde artık hiçbiri tek başına değil. Rol modelleri, mentorleri ile, iş arkadaşları ve yatırımcılarıyla kocaman bir ailenin üyesi oluyor. Evet belki çok yüksek oranlarımız yok, maalesef kadınlarımız iş yaşamının her evresinde yer alamıyor, istihdam etmemiz gereken çok kadınımız var ama artık kadınlar bu ibreyi kendinden yana çeviriyor. Aslında bize sorarsanız hayattaki en adil pozitif ayrımcılığı yine kadınlar başarıyor.
Şimdilik sadece koşucuyuz ama gelecekte altın madalyamızı alacağız.
Bu makale, Arya Genç Üyesi Hira Uslıca tarafından yazılmıştır.